wtorek, 8 marca 2011

Sfinks

Wielki Sfinks w Gizie to największy na świecie posąg wykuty z jednej bryły skalnej, przedstawia on lwa o ludzkiej twarzy (będącej najprawdopodobniej wizerunkiem Chefrena). Jest on długi na 73.5 metra i wysoki na 20, jego szerokość wynosi 6 metrów. Stworzony w III tysiącleciu p.n.e. jest najstarszym tych rozmiarów posągiem na świecie.
Z racji jego położenia, Sfinks wielokrotnie zasypywany był pustynnym piaskiem. Pierwsza znana próba odkopania posagu miała miejsce około roku 1400 p.n.e.. Pierwsze nowożytne prace wykopaliskowe odbyły się w roku 1817, w ich czasie odkopana została jedynie przednia część Sfinksa. Cały monument odkopany został dopiero w roku 1925.
Cecha charakterystyczna Wielkiego Sfinksa z Gizy jest brak nosa. Nie wiadomo kiedy, ani co spowodowało uszkodzenie posągu. Istnieją na ten temat liczne teorie, od legendy o odstrzeleniu go przez wojska napoleońskie, po geologiczne następstwa 4 tysięcy lat wystawienia skały na działanie warunków atmosferycznych.

Kapadocja

Kapadocja leży w centralnej Turcji. Powstała wskutek działalności wulkanicznej oraz erozji. Erupcje utworzyły platformę, wznoszącą się 300 metrów nad okolicą. Popioły wyrzucone podczas wybuchów wulkanów scementowały się, tworząc miękką skałę, zwaną tufem, lawa na powierzchni ostygła i zmieniła się w bazalt. Strumienie wody przez wieki wypłukiwały miękkie partie skał, tworząc niesamowity krajobraz pełen stożków i piramid, przypominających bajkowe wieże. We wczesnym okresie chrześcijaństwa ludzie wykuwali w miękkim tufie jaskinie mieszkalne i kościoły. W dolinie Gorgoli znajdują się całe miasta wykute w skale, połączone ze sobą wielokilometrowymi labiryntami korytarzy.

Staffa

Dookoła małej wyspy o nazwie Staffa, leżącej u zachodnich wybrzeży Szkocji znajduja się niezwykłe bazaltowe kolumny. Są one w większości sześciokątne i ściśle do siebie przylegają. Niektóre z nich mają po 40 metrów wysokości. Pas krótszych kolumn prowadzi do Jaskini Fingala, nazywanej „muzykalna jaskinią”. Nazwa ta wzięła się od przypominających dźwięk harfy odgłosów wydawanych przez filary podczas wiania wiatru. Nieopodal wejścia do jaskini znajduje się Krzesło Fingala – mówi się, że każdy, kto usiądzie na krześle może wypowiedzieć trzy życzenia, które zostaną spełnione. Wejście do jaskini stanowi łuk skalny, a sama jaskinia wygląda jak ogromny lejek, zwężający się od 13 m wysokości przy wejściu do 6 m przy końcu.
Podobna formacja skalna znajduje się120 km dalej, w Irlandii Północnej, zwana jest Groblą Olbrzymów. Według legend, olbrzym Finn MacCool zbudował drogę, której jedne koniec znajduje się na Grobli Olbrzymów, a drugi na wsypie Staffa.

Owernia

Kraina geograficzna we Fracji, część Masywu Centralnego. Najbardziej znany szczyt Owernii to Puy de Dome – jest to stożek wulkaniczny z charakterystycznym kraterem na szczycie. W Owernii znajdują się setki takich wzniesień - jedne zakończone kulisto, inne ostro jak igły. Gorące źródła występujące w okolicy dowodzą, że tuż pod powierzchnią ziemi znajduje się płynna magma.

wtorek, 1 marca 2011

Chavín de Huántar

Chavín de Huántar – miejscowość istniejąca w epoce Wczesnego Horyzontu (1400-400 p.n.e.), położona na północy górskich obszarów dzisiejszego Peru, założona przez przedstawicieli Kultury Chavín. W 1985 roku stanowisko archeologiczne zostało zapisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
W okresie powstawania i istnienia miasta zaczęto uprawiać kukurydzę i wiele innych nowych roślin. Ludność zaczęła skupiać się w miasteczkach. Wysoki rozwój osiągnęła architektura sakralna. Główną postacią kultową Chavin, było bóstwo znane jako Bóg opiekuńczy, będący rodzajem boga niebios. Z tego okresu znany jest również najwyższy bóg hybrydalny Onkoy. Był obojnakiem o wyglądzie w połowie kota a w połowie gada.

Bungle Bungles

Bungle Bungles wygląda jak pasieka gigantycznych uli ubarwionych tak samo jak pszczoły, w czarne i pomarańczowe paski. Jest to część płaskowyżu będącego dnem niegdysiejszego oceanu pokrywającego teren Australii Zachodniej. Skała występująca na terenie płaskowyżu to piaskowiec, łatwo poddający się erozji. Wysokie, kopulaste wzgórza chronione są przez warstwę czarnej krzemionki i pomarańczowych alg. Gdy zostaną one usunięte, wzgórze zostaje rozmyte przez wodę deszczową. Wiek Bungle Bungles wynosi 350 mln lat. Ściany niektórych skał są pokryte malowidłami Aborygenów, którzy zamieszkiwali je od ok. 24 tys lat, a cały łańcuch górski jest do dziś dla nich miejscem świętym.

Antarktyda

Antarktyda

Antarktyda – kontynent o powierzchni około 13,3 mln km² znajdujący się na półkuli południowej Ziemi, prawie w całości w strefie podbiegunowej. Nazwa pochodzi od greckiego antarktikós 'leżący naprzeciwko północy' lub od łac. ante + arctis. Nazwa ang.: Antarctica.
Kontynent antarktyczny ma kształt zbliżony do koła o średnicy około 4500 km. Część świata Antarktyda składa się z kontynentu i okolicznych wysp leżących w obrębie Antarktyki. Kontynent ze wszystkich stron otacza Ocean Południowy. Naturalną granicą wód Antarktyki jest strefa konwergencji antarktycznej – wąski pas wody oddzielający zimne wody polarne od cieplejszych i bardziej zasolonych wód oceanów (47°–62°S). Sztucznie ustaloną granicą jest równoleżnik 60°S – tereny na południe od niego są objęte Traktatem Antarktycznym, będąc ziemią niczyją. Ta granica oddziela także ustanowiony przez Międzynarodowe Biuro Hydrograficzne w 2000 r. Ocean Południowy od Atlantyku, Pacyfiku i Oceanu Indyjskiego.

Czekoladowe Wzgórza

Czekoladowe Wzgórza

Jest to pasmo wzgórz wznoszących się na filipińskiej wyspie Bohol należącej do archipelagu Visayan. Legenda mówi, że wzgórza to łzy olbrzyma Arogo, który rozpłakał się gdy jego ukochana Aloya, będąca śmiertelniczką, nie odwzajemniwszy jego uczucia, rozchorowała się i zmarła. Inna legenda głosi, że dwóch olbrzymów starło się w walce, obrzucając się wzajemnie kamieniami. A gdy obaj się zmęczyli, pogodzili się i razem opuścili wyspę.
Wzgórza zbudowane są z wapienia, obecny kształt mogły uzyskać na skutek długotrwałego wietrzenia. Jednak są prawdopodobnie jedyną formacja wapienną nie posiadającą w ogóle jaskiń. Wzgórza wznoszą się ciasno jedno obok drugiego. Niektóre są owalne, inne stożkowate. Porośnięte są one trawą, która w porze deszczowej jest zielona, a porą suchą przybiera kolor czekoladowobrązowy. Tej barwie wzgórza zawdzięczają swoją nazwę.

Góry Ahaggar

Góry Ahaggar

Góry Aharrag leżą w Algierii, w samym sercu Sahary. Najwyższy szczyt, Tahat, posiada wysokość 3003 m n. p. m. Masyw Ahaggar zbudowany jest głównie z prekambryjskich łupków krystalicznych, zlepieńców i gnejsów. Niektóre ze szczytów to korki wulkaniczne, czopujące otwory wygasłych wulkanów. Z biegiem lat zewnętrzne warstwy wulkanów zerodowały pozostawiając zastygłą lawę sterczącą nad granitowym płaskowyżem. Najwyższym dziwnie ukształtowanym wzniesieniem jest Ilamen o wysokości 2670 m n. p. m.

Wodospad Iguazu

Wodospad Iguazu
 
Jest to wodospad posiadający najwięcej osobnych kaskad, bo aż 275. Między nimi znajduje się wiele skalnych wysp. Przypominające ocean szerokie na 4 km wody Iguazu spadają 72 metry w dół z płaskowyżu Parana w Argentynie i Brazylii. Woda spływa do wąskiego wąwozu nazywanego Diabelska Gardzielą, następnie rozdziela się liczne kaskady. Podczas sezonu deszczowego do wąwozu wlewa się 13,6 min litrów wody na sekundę, czyli tyle ile znajduje się w sześciu basenach olimpijskich. Huk wodospadu daje się usłyszeć o odległości 24 km.

Jezioro Hillier

Jezioro Hillier

Na wyspie Middle Island w archipelagu Recherche leżącym przy południowym brzegu Australii
znajduje się pasteloworóżowe jezioro. Wygląda ono jak odcisk olbrzymiej stopy na zielonej wykładzinie lasów eukaliptusowych, otoczony białym paskiem. Badania przeprowadzone w 1950 miały dać odpowiedź, skąd bierze się niezwykła barwa jeziora. Naukowcy spodziewali się znaleźć tam algi, jednak nie było po nich śladu. Do dziś nie znaleziono odpowiedzi na to pytanie. Uważa się, że różowy kolor wody bierze się od dużej zawartości soli w jeziorze. Jezioro ma 600 metrów średnicy i jest dość płytkie. Od Oceanu Indyjskiego oddziela je wąski pas zarośli i wydm. Na początku XX wieku z jeziora wydobywano sól, lecz bardzo szybko zaniechano tego procederu.

Phang Nga

Phang Nga

Zatoka Phang Nga w Tajlandii to wyjątkowo piękne miejsce. Z jej lśniących, zielonkawych wód wyrastają wapienne skały, mające nierzadko kilkaset metrów wysokości. Wapień podziurawiony jest jaskiniami i tunelami, ściany niektórych z nich pokryte są rysunkami naskalnymi, przedstawiającymi ludzi i zwierzęta. Na wyspie Koh Pannyi w zatoce leży wioska rybacka zbudowana na palach. Nieco dalej na południe znajdują się płyty kamienne składające się z jakby uprasowanych muszli zwierząt morskich Ponieważ płyty wyglądają jak nagrobki, miejsce to zwane jest  „Cmentarzyskiem Muszli”

Jezioro Asfaltowe

Jezioro Asfaltowe

Jezioro znajduje się na wyspie Trynidad w Ameryce Środkowej. Jest to największy zbiornik smoły na świecie. Zajmuje powierzchnię 44 ha i ma 82 metry głębokości. Powstało ok. 50 milionów lat temu z rozkładających się szczątków żyjątek morskich. W wyniku procesu gnicia wytworzyły się węglowodory które przenikały przez skały na powierzchnię ziemi. Słońce spiekło je na skorupę, po której można chodzić. Jezioro jest w nieustannym ruchu – asfalt przesuwa się od środka zbiornika ku jego brzegom. W zagłębieniach pomiędzy spieczonymi płatami asfaltu gromadzi się woda deszczowa, która tworzy setki małych strumyków. Na skutek wydzielania się gazów, czasem od strony jeziora da się usłyszeć dziwaczny bulgot.

Pamukkale

Pamukkale

Są to gorące źródła wypływające ze zbocza góry Cal Dagi w Anatolii w Turcji. Woda mająca temperaturę ok. 37 stopni Celsjusza niesie ze sobą rozpuszczone sole wapnia, które wytrącają się na zboczu góry, tworząc malownicze nacieki skalne w formie tarasów, w których gromadzi się woda termalna. Większość kaskad jest śnieżnobiała. W czasach starożytnych przybywali tu Rzymianie, by leczyć choroby skórne, krążenia oraz reumatyzm. Dziś Pamukkale również jest odwiedzane przez turystów, jednak do kąpieli przeznaczono tylko południową część basenów, ze względu na ochronę tego niezwykłego tworu natury.

Altiplano

Altiplano

Altiplano to andyjski płaskowyż położony w Boliwii i Peru. Znajdują się tu jeziora Titicaca, Poopó oraz wiele innych słonych zbiorników wodnych. Ciekawym tworem jest solnisko Salar de Uyuni. Jest to pozostałość po wyschniętym słonym jeziorze. Zajmuje powierzchnię 10 582 km², co czyni go największym solniskiem świata. Każdej zimy wypełnia się ono wodą deszczową, która wyparowując latem pozostawia warstwę soli grubą na 6 metrów. Na południowym krańcu Altiplano rosną jedynie kaktusy. Znajdujące się tam jeziora mają różną barwę – od ceglastoczerwonej przez zieloną i srebrzystą po turkusowe. Jest to uzależnione od minerałów zawartych w soli.

Old Faithful


Old Faithful

Znajdujący się w najstarszym na świecie parku narodowym Yellowstone, najsławniejszy gejzer świata jest nieprzerwanie aktywny od co najmniej 200 lat. Nazwa „Old Faithful” (dosł. „stary wierny”) została mu nadana przez ekspedycję w 1870 – wiąże się ona z tym, iż gejzer wybuchał w bardzo regularnych odstępach czasu. Dziś, na skutek trzęsień ziemi, Old Faithful nie wybucha już z taką dokładnością jak wtedy. Gejzer wyrzuca średnio 30 tys. litrów wody na wysokość ok. 40-45 metrów.
W Yellowstone można zobaczyć wiele innych gejzerów, a także wielkie połacie lasów, jeziora, gorące źródła oraz klify zbudowane ze szkła wulkanicznego zwanego obsydianem.
Bora-Bora
Wyspa na Oceanie Spokojnym – jest to atol wyrosły wokół stożka wulkanicznego. Pisarz James A. Michener nazwał ją „najpiękniejszą wyspą na świecie”. Pośrodku wyspy wznoszą się dwa wierzchołki skalne – są to pozostałości dawno wygasłego wulkanu, obecnie porośniętego lasem. Dookoła Bora-Bora rozpościera się turkusowa laguna, oddzielona od morza piaszczystą mierzeją. Wyspę opasa pierścień rafy koralowej upstrzony piaszczystymi wysepkami zwanymi „motus”.